W grudnia 1970 r. w Gdańsku, Gdyni, Szczecinie i Elblągu wojsko i milicja otworzyły ogień do robotników i uczniów. Hołd ofiarom złożyli w piątek 15 grudnia br. stoczniowcy i licznie zgromadzona młodzież. Wśród ofiar terroru w Grudniu ’70 byli ich rówieśnicy.

Zdjęcia: Paweł Glanert

15 grudnia br. o godz. 10, tradycyjnie na placu Solidarności, przy pomniku Poległych Stoczniowców, spotkało się kilka pokoleń – uczestnicy tamtych wydarzeń, młodsze pokolenie obecnie pracujących w firmach na terenach stoczniowych, którzy przybyli pod biało-czerwoną flagą. Zrezygnowali z przerwy w pracy i przyszli by oddać cześć zastrzelonym w Grudniu 1970 r. W tym roku wyjątkowo licznie stawiła się młodzież – ponad trzydzieści pocztów sztandarowych szkół z Gdańska i z regionu gdańskiego. Ceremonię przygotowała Międzyregionalna Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” z siedzibą w Gdańsku.

W imieniu Regionu Gdańskiego NSZZ „S” hołd robotnikom – ofiarom reżimu z 1970 r. złożyli Krzysztof Dośla, przewodniczący ZRG NSZZ „S” oraz jego zastępca Roman Kuzimski i sekretarz Aleksander Kozicki.

Wojciech Książek, były przewodniczący Międzyregionalnej Sekcji OiW, przypominał o historii najnowszej, poczynając od losów podziemia niepodległościowego, o robotniczych protestach od Poznania 1956 o 1970 r., po stan wojenny z 1981 roku. Dzielił się osobistym wspomnieniem (14-letniego ucznia) grudniowej przytaczającej atmosferze roku 1970. Cytował też fragment wiersza Czesława Miłosza, umieszczony na pomniku:

Który skrzywdziłeś człowieka prostego
Śmiechem nad krzywdą jego wybuchając,
(…) Nie bądź bezpieczny. Poeta pamięta
Możesz go zabić – narodzi się nowy.
Spisane będą czyny i rozmowy.

Po środku muru umieszczony został napis: „Oddali życie, abyś Ty mógł żyć godnie”, a nad napisem słowa wypowiedziane 2 czerwca 1979 roku na ówczesnym Placu Zwycięstwa w Warszawie przez Ojca Świętego: „Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze Ziemi – tej ziemi. Amen”. Pod napisami znajdują się nazwiska poległych. Wrażenie robi odlana z brązu postać rannego stoczniowca, próbującego osłonić się przed strzałem. Na murze rozpościera się werset 11 z Psalmu 29.”Pan da siłę swojemu ludzie, Pan da swojemu ludowi błogosławieństwo Pokoju”.

Odczytany został apel poległych. W intencji zabitych 44 robotników Wybrzeża i ich rodzin modlitwę odmówił ks. dr Grzegorz Świst, rezydujący na parafii św. Brygidy.

Tylko tego dnia 15 grudnia 1970 r. na skutek użycia broni lub w wyniku wypadków towarzyszących walkom, zginęło sześciu demonstrantów: Bogdan Sypka (zginął, wyskakując z ciężarowego samochodu przy Podwalu Grodzkim), Kazimierz Stojecki (zmiażdżony gąsienicami transportera wojskowego przy dworcu PKP), Andrzej Perzyński (trafiony w głowę w rejonie Wałów Jagiellońskich), Waldemar Rebinin (trafiony pociskiem w rejonie Wałów Jagiellońskich), Kazimierz Zastawny (trafiony przez pocisk w klatkę piersiową w rejonie ul. Garncarskiej) oraz Józef Widerlik (trafiony pociskiem w szyję podczas walk w rejonie dawnej ul. Świerczewskiego).  

Podziękowania za wystawione poczty sztandarowe 15 grudnia 2023 r. w Gdańsku

Międzyregionalna Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” z siedzibą w Gdańsku serdecznie dziękuje uczniom, pocztom sztandarowym, delegacjom składającym kwiaty i znicze za obecność podczas uroczystości obchodów Grudnia 1970 pod pomnikiem Poległych Stoczniowców w Gdańsku 15 grudnia br.
To ważne, że jesteśmy razem, że PAMIĘTAMY. Mamy nadzieję na podobną współpracę w przyszłości.
Dziękujemy panu Romanowi Stegartowi za lekcję historii na placu Solidarności oraz w historycznej Sali BHP Stoczni Gdańskiej.

Bożena Brauer, przewodnicząca Sekcji
Wojciech Książek, zastępca przewodniczącego Sekcji, prowadzący uroczystość

Wykaz pocztów sztandarowych podczas uroczystości w Gdańsku 15 grudnia 2022 r.

1. Szkoła Podstawowa nr 47 w Gdańsku
2. Szkoła Podstawowa nr 50 w Gdańsku
3. Szkoła Podstawowa nr 57 w Gdańsku
4. Szkoła Podstawowa nr 2 w Gdańsku
5. Szkoła Podstawowa nr 7 w Rumi
6. Szkoła Podstawowa nr 94 w Gdańsku
7. Szkoła Podstawowa nr 69 w Gdańsku
8. Szkoła Podstawowa nr 52 w Gdańsku
9. Szkoła Podstawowa nr 14 w Gdańsku
10. Szkoła Podstawowa nr 16 w Gdańsku
11. Szkoła Podstawowa nr 4 w Gdańsku
12. Szkoła Podstawowa nr 58 w Gdańsku
13. Szkoła Podstawowa nr 56 w Gdańsku
14. Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 2 w Gdańsku
15. Szkoła Podstawowa nr 59 w Gdańsku
16. Szkoła Podstawowa nr 86 w Gdańsku
17. ZSP nr 9 Szkoła Podstawowa nr 7 w Gdańsku
18. Zespół Szkół Ogólnokształcących i Ogrodniczych w Pruszczu Gdańskim
19. Zespół Szkół Technicznych w Rusocinie
20. VI LO w Gdańsku
21. Zespół Szkół Łączności w Gdańsku
22. ZSO nr 7 – VII LO w Gdańsku
23. Szkoły Okrętowe i Techniczne „Conradinum” w Gdańsku
24. CKZiU nr 2 w Gdańsku
25. Zespół Szkół Sportowych i Mistrzostwa Sportowego w Gdańsku
26. Zespół Szkół Morskich w Gdańsku
27. Zespół Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich w Gdańsku
28. Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 10 w Gdańsku
29. Zespół Szkół Specjalnych nr 1 w Gdańsku
30. Zespół Szkół Kreowania Wizerunku w Gdańsku
31. Kuratorium Oświaty w Gdańsku
32. Stocznia Gdańska NSZZ „Solidarność”

Mecenasem obchodów 53 rocznicy wydarzeń Grudnia 70 jest Energa Grupa Orlen